Spółka jawna

Witaj na blogu spolkajawna.pl!

Witaj na blogu spolkajawna.pl. Nazywam się Wojciech Rudzki, jestem adwokatem specjalizującym się w prawie spółek. Blog założyłem po to, aby dzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem dotyczącym prawa spółek. Jak sama nazwa wskazuje, ten blog dotyczy spółki jawnej. Prowadzę także inne blogi prawnicze, na których znajdziesz informacje o spółce cywilnej oraz spółce z o.o..

Na tej stronie znajdziesz podstawowe informacje na temat spółki jawnej. Jeżeli szukasz bardziej konkretnych lub bardziej wyczerpujących informacji, znajdziesz je na poszczególnych wpisach umieszczanych na blogu. Wpisy znajdziesz na stronie głównej bloga spolkajawna.pl.

Każdy z wpisów umieszczonych na blogu omawia szczegółowo jedno zagadnienie dotyczące spółki jawnej. Wszystkie wpisy zostały podzielone na kategorie tematyczne, które znajdziesz w panelu po lewej stronie bloga. Większość wpisów, które znajdziesz na blogu nagrałem także w formie materiału wideo. Zachęcam Cię do ich oglądania, dzięki temu lepiej zrozumiesz skomplikowane zagadnienia omawiane na blogu.

Jak wspomniałem powyżej, prowadzę kancelarie adwokacką specjalizującą się w prawie spółek. Jeżeli potrzebujesz pomocy w jakiejkolwiek sprawie dotyczącej spółek, możesz skontaktować się ze mną telefonicznie lub poprzez email. Moje dane kontaktowe znajdziesz w zakładce kontakt.

Umowa spółki jawnej

Umowa spółki jawnej może być dokumentem wielostronicowym i bardzo skomplikowanym albo bardzo prostym i mieszczącym się na jednej kartce papieru a4. Wiele zależy od skali przedsięwzięcia, dla realizacji którego zakładana jest spółka, świadomości prawnej i biznesowej przyszłych wspólników spółki (przede wszystkim co do problemów z funkcjonowaniem spółki w razie nieporozumień pomiędzy wspólnikami).

Umowa spółki jawnej może być zawarta w zwykłej formie pisemnej. W formie pisemnej dokonywana jest także zmiana umowy spółki. Jeżeli do spółki są wnoszone wkłady, których przedmiotem można rozporządzić tylko w drodze czynności prawnej dokonanej w formie szczególnej (na przykład w formie aktu notarialnego lub w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym), zawarcie lub zmiana umowy spółki będzie wymagało dochowania tej formy. Najczęściej dotyczy to wnoszenia do spółki wkładu w postaci nieruchomości.

Najprostsza umowa spółki jawnej

Treść umowy spółki jawnej może zostać ograniczona do 5 elementów:

  1. firmy spółki,
  2. siedziby spółki,
  3. wkładów wnoszonych przez wspólników do spółki oraz ich wartości,
  4. przedmiotu działalności spółki,
  5. czasu trwania spółki.

Firma spółki jawnej

Firma to nazwa, pod którą funkcjonuje spółka jawna w obrocie gospodarczym. Firma musi zawierać nazwisko (w przypadku osoby fizycznej) lub firmę (w przypadku osoby prawnej lub tak zwanej ułomnej osoby prawnej) przynajmniej jednego wspólnika oraz dodatkowe oznaczenie „spółka jawna”. Firma może zawierać oczywiście nazwisko lub firmę części wspólników (więcej niż jednego) lub wszystkich wspólników.

Oprócz dwóch obowiązkowych elementów (to jest nazwiska lub firmy co najmniej jednego wspólnika oraz dodatku „spółka jawna”), firma może także zawierać dodatkowe elementy. Mogą być nimi w szczególności dodatkowe słowa wskazujące na przedmiot działalności (np. „przedsiębiorstwo handlu zagranicznego”, czy „warsztat samochodowy”).

Wybierając firmę spółki jawnej należy pamiętać o tym, że firma powinna odróżniać się dostatecznie od firm innych przedsiębiorców (nie tylko spółek prawa handlowego, ale też jednoosobowych przedsiębiorców lub spółek cywilnych) prowadzących działalność na tym samym rynku. Dodatkowo, firma nie powinna wprowadzać w błąd co do osób wspólników (w pewnym uproszczeniu, nie powinna zawierać nazwisk osób, które nigdy nie były wspólnikami), ani też co do przedmiotu działalności lub miejsca działalności.

Siedziba spółki jawnej

siedziba spółki jawnejSiedzibą jest miejscowość określona w umowie jako siedziba. Siedziba spółki jawnej podlega ujawnieniu w KRS, a tym samym jest widoczna dla innych osób, zwłaszcza w odpisie aktualnym z KRS dla danej spółki.

Z założenia w siedzibie powinna mieć miejsce główna działalność spółki jawnej (w tej miejscowości powinien się znajdować na przykład zakład produkcyjny lub biura wykorzystywane do pracy) lub powinna być ona miejscem pracy lub zamieszkania osób zarządzających (wspólników).

Z siedzibą (miejscowością) nie można utożsamiać adresu spółki jawnej (na przykład ulicy i numeru budynku, w którym znajduje się główny zakład produkcyjny). Adres nie musi stanowić elementu umowy, chociaż podlega ujawnieniu w KRS. Zmiana adresu nie powoduje konieczności zmiany umowy spółki.

Wkłady wnoszone przez wspólników do spółki jawnej oraz ich wartość

Wspólnicy w związku z zawiązaniem lub przystąpieniem do spółki już istniejącej muszą zadeklarować wniesienie wkładów. Określenie wkładu wnoszonego do spółki przez każdego ze wspólników jest obowiązkowym elementem umowy spółki jawnej.

Wkłady mogą występować w postaci wkładu pieniężnego lub wkładu niepieniężnego (na przykład świadczenia pracy lub innych usług lub przeniesienia na rzecz spółki własności rzeczy ruchomej lub nieruchomości). Umowa powinna dokładnie określać wkład wnoszony do spółki.

Umowa nie musi natomiast określać wartości wkładów wnoszonych przez wspólników do spółki jawnej. Jeżeli wartość wkładów nie zostanie określona w umowie, przyjmuje się, że wszystkie wkłady wniesione przez wszystkich wspólników mają równą wartość.

Przedmiot działalności spółki jawnej

Umowa powinna także określać czym będzie zajmowała się spółka jawna w ramach prowadzonej przez siebie działalności. Przedmiot działalności może być określony w dowolny sposób – zarówno poprzez jego opisowe określenie, jak i poprzez wskazanie kodów Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD).

W praktyce przedmiot działalności spółki jawnej określa się poprzez wskazanie odpowiednich kodów PKD, między innymi dlatego, że kody te podlegają następnie ujawnieniu w Krajowym Rejestrze Sądowym. W przypadku rejestracji dokonywanej przez internet, konieczne jest określenie przedmiotu działalności poprzez wskazanie kodów PKD.

Czas trwania spółki jawnej

Spółka może być zawarta zarówno na okres nieoznaczony, jak i na okres nieoznaczony. Jeżeli spółka ma być zawarta na czas oznaczony, okoliczność ta powinna być wyraźnie określona w umowie. Jeżeli czas trwania nie zostanie określony, spółka jawna będzie zawarta na czas nieoznaczony.

Rejestracja spółki jawnej

Obowiązek rejestracji w KRS

Spółka jawna podlega rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Spółka ta powstaje nie w momencie podpisania umowy, lecz w momencie wpisania jej przez sąd do rejestru. Do tego czasu spółka nie istnieje i nie może być stroną czynności prawnych, ani też prowadzić działalności gospodarczej.

Procedura rejestracji spółki jawnej w KRS

Aby zarejestrować spółkę jawną konieczne jest:

  1. podpisanie umowy,
  2. zgłoszenie do rejestru,
  3. dokonanie opłat sądowych,
  4. wpisanie spółki do KRS przez sąd rejestrowy.

Zgłoszenie spółki jawnej do KRS odbywa się z na podstawie wniosku. Wniosek składany jest z wykorzystaniem odpowiednich formularzy, które można znaleźć między innymi na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości. Podstawowym formularzem jest formularz W1. Obowiązek wypełnienia innych formularzy zależy od konkretnego przypadku.

Wraz z wnioskiem o wpis spółki jawnej do KRS należy przedłożyć odpowiednie załączniki, między innymi umowę, listę wspólników, czy dowody uiszczenia opłat sądowych.

Koszt rejestracji spółki jawnej w KRS

Wniosek o zarejestrowanie spółki jawnej podlega opłatom. Opłaty wynoszą łącznie 600 złotych, a na tą kwotę składają się:

  • opłata sądowa w kwocie 500 złotych,
  • opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym w kwocie 100 złotych.

Czas potrzebny do rejestracji spółki jawnej w KRSTermin rejestracji spółki jawnej w KRS

Ile czasu potrzebne jest na zarejestrowanie spółki jawnej w KRS przez sąd rejestrowy? Na tak postawione pytanie nie da się udzielić jednoznacznej odpowiedzi.

Teoretycznie, sąd rejestrowy powinien rozpoznać wniosek w ciągu 7 dni od dnia jego złożenia. Termin ten wynika z Ustawy o krajowym rejestrze sądowym.

W praktyce, rozpoznanie wniosku o zarejestrowanie spółki zajmuje sądowi od 2 do 4 tygodni (jeżeli wniosek jest złożony poprawnie i nie następuje potrzeba usuwanie braków).

Rejestracja spółki jawnej przez internet

Od 2015 roku możliwe jest założenie spółki jawnej przez internet, to jest przy wykorzystaniu wzorca umownego w postaci elektronicznej. Założenie jest możliwe przy wykorzystaniu podpisu elektronicznego lub potwierdzonego profilu zaufanego ePUAP.

Zawarcie umowy spółki jawnej przez internet daje bardzo ograniczone możliwości kształtowania treści umowy. W szczególności, w możliwe jest wniesienie do spółki wkładu wyłącznie pieniężnego.

Sąd rejestrowy powinien rozpoznać wniosek o zarejestrowanie spółki zakładanej przez internet w terminie 1 dnia od dnia złożenia wniosku. Koszty opłat związanych ze złożeniem wniosku w trybie elektronicznym (opłata sądowa 500 złotych, opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym) są takie same, jak ma to miejsce w przypadku tradycyjnej metody  rejestracji spółki jawnej.

Czym rożni się spółka jawna od innych spółek

Spółka jawna, a spółka cywilna

Podmiotowość prawna spółki jawnej

W przeciwieństwie do spółki cywilnej, spółka jawna jest podmiotem wyodrębnionym od swoich wspólników – posiada tak zwaną podmiotowość prawną. Oznacza to, że ma odrębny od wspólników byt prawny, a tym samym może być stroną umów, postępowań sądowych, czy postępowań administracyjnych. Majątek spółki jawnej jest majątkiem tej spółki, a nie majątkiem wspólnym wszystkich wspólników.

Spółka cywilna jest z kolei jedynie umową określającą zasady współpracy pewnej grupy osób. Na skutek podpisania umowy spółki cywilnej nie powstaje żaden wyodrębniony od wspólników podmiot.

Rejestracja spółki jawnej w KRS

Rejestracja spółki jawnej w KRSInną różnicą pomiędzy spółką jawną i spółką cywilną jest obowiązek wpisu spółki jawnej do KRS. Spółka cywilna nie podlega takiemu wpisowi (chociaż fakt zawarcia umowy podlega ujawnieniu w CEIDG, zaś sama spółka ma swoje numery NIP i REGON, to jest numery odrębne od numerów jej wspólników) i powstaje w momencie podpisania umowy przez wszystkim wspólników.

Spółka jawna podlega zaś wpisowi do KRS, a dodatkowo powstaje dopiero w momencie dokonania tego wpisu przez sąd rejestrowy. Do tego czasu nie istnieje.

Subsydiarna odpowiedzialność za długi spółki

Pomiędzy spółką jawną i spółką cywilną istnieją także pewne różnice co do zakresu odpowiedzialności wspólników za długi spółki.

W przypadku spółki jawnej wspólnicy ponoszą pełną odpowiedzialność za długi spółki, ale odpowiedzialność ta ma tak zwany subsydiarny charakter. Oznacza to, że pociągnięcie wspólników do odpowiedzialności za długi spółki jest możliwe dopiero wtedy, kiedy okaże się, że egzekucja prowadzona przeciwko samej spółce jawnej jest bezskuteczna.

W przypadku spółki cywilnej, wspólnicy ponoszą od początku pełną odpowiedzialność za długi spółki.

Spółka jawna, a spółka komandytowa

Dwie grupy wspólników spółki komandytowej

Podstawową różnicą pomiędzy spółką jawną i spółką komandytową jest funkcjonowanie w spółce komandytowej dwóch grup wspólników o różnym statusie (komplementariuszy i komandytariuszy).

W spółce jawnej prawa wszystkich wspólników są co do zasady równe. Chociaż możliwe jest ich zróżnicowanie w umowie spółki jawnej, to nie spowoduje to formalnego wydzielenia się dwóch grup wspólników.

Ograniczenie odpowiedzialności za długi spółki

Konsekwencją wspomnianej powyżej różnicy jest także różnica w zakresie odpowiedzialności za długi spółki komandytowej, którą ponoszą wspólnicy tej spółki.

Wspólnicy komplementariusze ponoszą nieograniczoną i solidarną odpowiedzialność za długi spółki.

Wspólnicy komandytariusze ponoszą odpowiedzialność ograniczoną do wysokości sumy komandytowej określonej w umowie spółki (jej wysokość można określić w sposób dowolny). Jeżeli wspólnicy komandytariusze wniosą do spółki wkład o wartości co najmniej odpowiadającej wysokości sumy komandytowej, nie będą oni ponosić jakiejkolwiek odpowiedzialności za długi spółki.

Przypominam w tym miejscu, że w przypadku spółki jawnej wszyscy wspólnicy spółki jawnej ponoszą równą i solidarną odpowiedzialność za długi spółki. Ewentualna zmiana zakresu odpowiedzialności może odnieść skutek tylko pomiędzy wspólnikami spółki. W relacji wobec wierzycieli spółki jawnej żadna zmiana nie jest możliwa do wprowadzenia. Jeżeli zmiana taka zostanie wprowadzona, pozostanie ona nieskuteczna w stosunku do wierzycieli.

Spółka jawna, a spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Odpowiedzialność za długi

Odpowiedzialność za długi spółki jawnejNajwiększą różnicą pomiędzy spółką jawną i spółką z o.o. jest zakres odpowiedzialności za długi ponoszony przez wspólników tych spółek. Przypominam, że wspólnicy spółki jawnej ponoszą solidarną i subsydiarną odpowiedzialność za długi tej spółki.

W przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, zasadą jest brak ponoszenia przez wspólników odpowiedzialności za długi tej spółki. Chociaż od tej zasady istnieją niewielkie odstępstwa (na przykład w zakresie wadliwej oceny wartości wkładu wniesionego przez wspólnika na pokrycie kapitału zakładowego spółki z o.o.), to możemy przyjąć, że wspólnicy spółki z o.o. nie odpowiadają za długi tej spółki.

Odpowiedzialność za długi może ponieść wspólnik spółki z o.o. będący jednocześnie członkiem zarządu tej spółki. Odpowiedzialność taką ponosi członek zarządu w razie niewypłacalności spółki. Członek zarządu może zwolnić się od ponoszenia tej odpowiedzialności (nie ma ona charakteru bezwzględnego) na przykład poprzez złożenie w odpowiednim momencie wniosku o ogłoszenie upadłości tej spółki.

Podwójne opodatkowanie spółki z o.o.

Istotnym czynnikiem decydującym o wybraniu spółki jawnej zamiast spółki z o.o. jest często problem podwójnego opodatkowania występującego w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Podatek dochodowy od zysków osiąganych przez tą spółkę płatny jest kaskadowo. W pierwszej kolejności, podatek dochodowy płacony jest przez samą spółkę z o.o. (CIT). W drugiej kolejności, podatek dochodowy płacony jest przez wspólników spółki z o.o. pobierających zysk w formie dywidendy (PIT lub CIT – w zależności od osoby wspólnika).

W przypadku spółki jawnej, problem podwójnego opodatkowania nie występuje. Płatnikami podatku dochodowego są wyłącznie wspólnicy spółki jawnej.